Sinds de start van Spotify enkele jaren geleden is er onder artiesten, muziekauteurs en andere rechthebbenden veel te doen over de geldstroom. Artiesten menen dat zij veel te weinig geld over houden aan de opbrengsten van streaming.
2013
In 2013 schreef Nu.nl dat Spotify rechthebbenden tussen de 0,6 en 0,84 dollarcent oftewel 0,44 tot 0,62 eurocent per beluisterd nummer betaalde. In totaal werd in dat jaar een half miljard dollar uitgekeerd aan de rechthebbenden. Spotify betaalde in 2013 dus omgerekend ongeveer 6000 dollar voor 1 miljoen streams. Een top 10 album leverde in 2013 145.000 dollar per maand op en de populairste internationale hit-albums konden voor maar liefst 425.000 dollar aan maandelijkse inkomsten zorgen. Hoe is dat nu?
Spotify betaalt labels
Allereerst moet worden opgemerkt, dat Spotify zelf de artiesten niet betaalt. Spotify betaalt de labels, die een deel van de ontvangsten uitkeren aan hun artiesten conform de percentages in het platencontract. In de begintijd van streaming werden deze inkomsten vaak 50/50 gedeeld, maar in de afgelopen jaren hebben de labels veel lagere percentages opgenomen in de platencontracten. Het ligt dus zeker niet alleen aan Spotify dat artiesten relatief weinig geld ontvangen voor streams.
Spotify betaalt Buma/Stemra
Spotify betaalt ook de muziekauteurs door geld over te maken aan collectieve rechtenorganisaties, zoals Buma/Stemra. Welk bedrag Spotify precies moet betalen aan Buma/Stemra is helaas tot op de dag van vandaag niet bekend. Maar dat het veel en veel minder is dan de CD-markt ooit betaalde aan de muziekauteurs staat vast. Dit wordt ook wel de Value Gap genoemd. Muziek lijkt immers minder waard te zijn geworden. Er wordt meer muziek dan ooit gebruikt, maar er komt minder geld terecht bij de makers ervan. Buma ontving in 2015 naar eigen zeggen 12 miljoen voor streams in Nederland en gaf ook aan 7500 keer meer data te moeten verwerken dan de data van een radiostation. De kosten voor de verdeling van de gelden nemen hierdoor toe. Het is volgens Buma onmogelijk om een vaste ‘streamwaarde’ te definiëren: ‘De waarde van een stream is voor elke dienst anders, maar ook voor elke maand van het jaar verschillend. Een streamwaarde is slechts een momentopname van één maand in een jaar en alleen na afloop van die maand te bepalen. Hoeveel geld er wordt uitgekeerd voor één play in een maand, hangt af van het totaal aantal afgespeelde liedjes en inkomsten van de dienst die maand.’ Voor labels en artiesten zijn de potentiële opbrengsten van een hit dus vooraf al helemaal niet te volgen! Daar zou in platencontracten wel eens rekening mee mogen worden gehouden.
Spotify rules
The Trichordist maakte eind januari 2019 bekend welke bedragen er in 2018 omgingen in de streaming industrie. Zie hier ook de bedragen over 2019/2020[1]. Dat gaat dan dus niet alleen over Spotify, maar ook om andere steamingdiensten, zoals Vevo, Napster, Tidal, Deezer, Pandora, Google Play, Amazon Unlimited, YouTube en last but not least iTunes van Apple. The Trichordist deed een merkwaardige ontdekking. Alhoewel het marktaandeel van YouTube in de streaming markt maar liefst 48,5% is, levert dat voor de rechthebbenden maar 7% van de totaal beschikbare inkomsten voor streaming op! Dit wordt ook wel de YouTube Value Gap genoemd. Spotify heeft in vergelijking met YouTube een veel kleiner marktaandeel van 29,2%, maar dat levert de rechthebbenden 48,9% van de inkomsten op. Overigens zijn de cijfers gebaseerd op de inkomsten van één naar Amerikaanse begrippen middelgroot indie-label met een catalogus van 250 albums en 1 miljard streams per jaar. Toch meent The Trichordist dat de verstrekte cijfers wel representatief kunnen zijn voor de gehele muziekindustrie. Of dat echt zo is, kan ik zelf helaas niet beoordelen.
[1] https://thetrichordist.com/2020/03/05/2019-2020-streaming-price-bible-youtube-is-still-the-1-problem-to-solve/
De waarde van een stream daalt
In 2018 is streaming het dominante verdienmodel voor de exploitanten van muziekopnamen gebleken. De CD (10%) speelt nauwelijks nog een rol en ook downloads (18%) hebben hun langste tijd gehad. Uit de cijfers blijkt dat in feite alleen Spotify, YouTube en iTunes van Apple een relevant marktaandeel hebben in streams. Spotify en iTunes leveren de rechthebbenden vervolgens het meest op. Toch is de waarde van een stream bij Spotify wederom omlaag gegaan met 16%, van 0,00397 naar 0,00331. Ook bij Apple daalt het tarief voor een stream, van 0,00783 naar 0,00495 dus maar liefst 36%. Een marktaandeel van 10% levert bij Apple toch 25% van alle streaming inkomsten op.
Hitlijsten
Gaat het om de hitlijsten, dan blijven ‘albums’ nog steeds van belang. Nu was het altijd al behoorlijk ondoorzichtig hoe de single en albumverkopen werden meegewogen in de hitlijsten, maar streams maken dat er niet eenvoudiger op. Billboard paste vorig jaar haar methodiek aan. Zowel voor de Billboard 200 album lijst als voor de Billboard Hot 100 lijst. Billboard verdeeld streams in on-demand (Spotify, Apple en YouTube) en geprogrammeerd (Pandora, iHeart en andere radio). Voor de Billboard 200 lijst werd vastgesteld dat 1500 streams gelijk staan aan één verkocht album. Betaalde abonnementen tellen bovendien zwaarder mee dan gratis diensten met advertenties (YouTube, gratis Spotify). Inmiddels heeft Billboard ten behoeve van haar hitlijsten besloten dat 1.250 streams op een abonnementen service (Spotify) gelijk staan aan 1 album. Voor de gratis versies geldt dat 3.750 streams gelijk staan aan 1 album. Voor de Billboard 200 tellen video streams (YouTube) niet mee. Doordat de abonnementenmarkt behoorlijk in ontwikkeling is, kijkt Billboard ieder jaar opnieuw naar deze verdelingen.
Artiestenovereenkomst
Nu kwam ik in 2019 een voorstel voor een artiestenovereenkomst tegen, aangeboden aan een nieuw talent, waarbij voor wat betreft de afrekeningen nog volledig werd uitgegaan van albumverkopen. Dát kon toch inmiddels niet meer waar zijn! Labels doen er bovendien goed aan wat meer inzicht te gaan vertrekken aan artiesten en hun managers als het gaat om de totstandkoming, de omvang en de opbouw van hun digitale inkomsten. Tot heden blijft het namelijk erg mistig allemaal en is er voor een artiest eigenlijk geen touw aan vast te knopen. De prijsbasis van een royalty voor de artiest zou wat mij betreft de daadwerkelijk voor streams gerealiseerde inkomsten voor een track moeten zijn. En daar zou de artiest dan een vast percentage van moeten kunnen krijgen. Transparantie van deze inkomsten is dan wel een vereiste. Maar dat moet zo langzamerhand toch wel eens kunnen?! Er is al mist genoeg.
