Lees hier waarom NFT’s de huidige muziekindustrie wel eens op z’n kop zouden kunnen gaan zetten
Digitale kunst
‘Digitale kunst dankzij NFT snel volwassen’ luidt de kop van een artikel van 27 maart 2021 op NU.nl. Een digitaal kunstwerk van Beeple (Mike Winkelmann) getiteld ‘Everydays: The First 5000 Days’ werd in maart voor 69 miljoen dollar geveild door Christie’s. Het was de eerste keer dat het in de kunstwereld zo bekende veilinghuis Christie’s een digitaal kunstwerk verkocht. Blockchain-technologie, bekend van de Bitcoin, zorgt er voor dat deze zogenaamde Non-Fungible Tokens (NFT’s – in feite unieke stukjes code waaraan eigendom is gekoppeld) in snel tempo populair zijn geworden bij investeerders. Het werk van Beeple is een digitale collage van 5.000 afbeeldingen die de kunstenaar tussen 2007 en 2020 dagelijks maakte.
Een ander voorbeeld van een digitaal plaatje dat voor 590.000 dollar als NFT werd verkocht, is het werk Nyan Cat van Chris Torres:
Muziek NFT’s
Maar NFT’s zijn inmiddels ook interessant gebleken voor artiesten, muziekauteurs en muzikanten. Zo bracht de band Kings of Leon haar nieuwe album onlangs uit als een NFT. En de artieste Grimes verkocht onlangs een serie van 10 NFT’s voor bijna 6 miljoen dollar. In haar geval ging het zowel om unieke kunstwerken (bijvoorbeeld een video getiteld Death of the Old) als om werken waarvan er duizenden kopieën bestaan (bijvoorbeeld de korte video’s Earth en Mars). Per kopie werd door Grimes een bedrag opgehaald van 7.500 dollar. Ze verkocht 700 van deze korte video’s voor een totaalbedrag van maar liefst 5,2 miljoen dollar. Een NFT is tot heden meestal een digitale korte animatie, video of een digitaal plaatje. Maar muziek kan dus ook. Zo verdiende de elektronische muzikant 3LAU recentelijk voor een bedrag van 11 miljoen dollar aan NFT’s in de vorm van albumverkopen. Het ging daarbij in totaal om 33 unieke items. Aanleiding voor de veiling was het 3-jarige bestaan van 3LAU’s album getiteld ‘Ultraviolet’. De koper kreeg een NFT van een platinum vinyl album, die kan worden ingeruild voor een speciaal door 3LAU gemakt nieuw werk plus toegang tot nog niet eerder door 3LAU uitgebrachte muziek en als bonus een fysiek exemplaar van een vinyl album. 3LAU is nu druk bezig met het inrichten van zijn eigen website als 2e hands marktplaats voor exclusieve ‘Ultraviolet’ NFT’s. Ook de bekende DJ Steve Aoki verdiende onlangs miljoenen aan NFT’s. Kopers van NFT’s kunnen hun gekochte items aansluitend proberen te verkopen tegen een hogere prijs. De blockchain-technologie zorgt er voor dat de koper zich de enige echte eigenaar mag noemen van een uniek stukje code. De transactie is vergelijkbaar met het kopen van een stukje Bitcoin. Nft’s zijn net als Bitcoins en andere crypto valuta’s, speculatieve stukjes code, die door de eigenaar – hopelijk met winst – weer verkocht kunnen worden via allerlei platforms.
Brede toepassing
De ontwikkeling rond NFT’s is eigenlijk van belang voor iedereen die iets unieks te bieden heeft. Beroemde persoonlijkheden, sporters, artiesten, merken, influencers en creatieve bedrijven: in feite iedereen die iets betekent in de wereld van kunst, cultuur, mode, reclame, sport en de entertainment wereld kan via NFT’s proberen veel geld te verdienen. Artiesten kunnen bijvoorbeeld niet alleen denken aan albumverkopen, maar ook aan videoverkopen, de verkoop van backstage-kaarten of Golden Circle-kaarten voor een live-show, een meet-and-greet met de artiest, een masterclass ‘produceren’ en exclusieve audiofragmenten. In feite alles wat nu ook in de fysieke wereld al gebeurt. Een groot verschil is echter het feit dat de relatie tussen de verkoper en de koper rechtstreeks is. Alleen het veilinghuis of het platform dat de verkoop mogelijk maakt zit er nog tussen. Maar in het geval van 3LAU is zelfs dat van hemzelf. Hebben we hier te maken met de toekomst van de entertainmentindustrie?
Risico’s
Dat valt nog wel te bezien. Want er kleven nog veel onduidelijkheden en risico’s aan NFT’s. Jarno Duursma signaleert in het op zijn eigen website geplaatste artikel ‘Wat is NFT?’ alleen al de volgende risico’s:
- Verificatie van eigenaarschap: hoe weet je dat je met de echte eigenaar te maken hebt?
- Witwaspraktijken;
- Afhankelijkheid van NFT-marktplaatsen;
- Hacking, oplichting, fraude en corruptie;
- Onbetrouwbare marktplaatsen;
- Kunstmatige prijsopdrijving;
- Juridische onduidelijkheid.
Juridische onduidelijkheid
Wat dit laatste betreft, geldt dat er momenteel vrijwel geen regels zijn waaraan de marktplaatsen, de kopers en de verkopers dienen te voldoen. Bovendien is de wereld het strijdtoneel en zie dan maar eens een verkoper die zijn afspraken niet nakomt aan te pakken. Auteursrechtelijk is er ook het een en ander aan de hand, want kopers kopen tot nu toe in feite unieke code en niét de onderliggende auteursrechten als het bijvoorbeeld gaat om muziek. Een digitale kopie van de muziek in een gekochte NFT is bovendien in feite voor iedereen beschikbaar via Spotify en andere digitale diensten. De NFT zelf is dus uniek en schaars, maar niet de inhoud ervan.
Bluebox
Toch lijkt dit te gaan veranderen. Zo zijn er inmiddels twee voorbeelden van artiesten die via de blockchain technologie en het Bluebox blockchain platform van digitale distributeur Ditto Music, de volledige of gedeeltelijke eigendom van nieuwe muziekopnamen in de vorm van NFT’s verkopen via het platform. De koper ontvangt vanwege het stukje mede-eigendom zelfs voortaan ook een pro rato aandeel in de bij het gebruik van de betreffende muziek gegenereerde royaltyvergoedingen! Zo verkocht de artiest Big Zuu onlangs 25 aandelen van ieder 1% van het fonogram ‘Z Double U Freestyle’ voor een prijs van 100 dollar en haalde hij daarmee dus 2.500 dollar op. De resterende 75% behield Big Zuu zelf. Bluebox zegt de eigenaren van de aandelen voortaan via haar platform ‘real time’ te zullen betalen voor het gebruik van de betreffende muziek. Bluebox reageert met deze nieuwe cryptodienst voor artiesten en muziekauteurs op de in haar ogen zeer inefficiënte muziekindustrie, waar tussenpersonen als platenmaatschappijen, collectieve rechtenorganisaties en muziekuitgevers er volgens Bluebox voor hebben gezorgd dat de artiesten en auteurs minder verdienen dan ooit. Volgens Bluebox komt slechts 14% van iedere 100 dollar omzet terecht bij de creatief. De rest gaat volgens haar op aan tussenpersonen. Blue box gebruikt ‘smart contracts’ en claimt daardoor meerdere rechthebbenden in ‘real time’ te kunnen uitbetalen via haar platform.
Gamechanger
Als dit systeem inderdaad blijkt te werken en op grote schaal gaat worden toegepast, kunnen we zeker spreken van een ‘gamechanger’ voor de muziekindustrie. Maar zo ver is het nog lang niet, want de bestaande ‘tussenpersonen’ zullen zich zeker niet zomaar aan de kant laten zetten en zijn vaak zelf de eigenaar van gehele of delen van de rechten van de artiest/auteur. Deze methodiek werkt dus op dit moment alleen voor artiesten en auteurs die alle rechten zelf hebben behouden en dus geen relatie hebben met een platenmaatschappij, een muziekuitgever of een collectieve rechtenorganisatie. In Nederland is dat voor muziekauteurs vrijwel onmogelijk, alleen al door de overdracht van muziekauteursrechten die plaatsvindt aan Buma/Stemra. Waarschijnlijk kunnen alleen kleine DIY-partijen zich dit momenteel veroorloven. De afdeling ‘upcoming auctions’ op de website van Bluebox is vooralsnog helemaal leeg….
Hype of Toekomst?
De ontwikkeling in de muziekindustrie van het afgelopen decennium is wel eens samengevat als de overgang van eigendom van muziek (elpees, CD’s) naar toegang tot muziek (Spotify). NFT’s brengen de eigendom-gedachte echter weer helemaal terug in het spel. Althans, zo lijkt het. Want het gaat in de praktijk tot nu toe, slechts deels om eigendom van fysieke zaken en van unieke stukjes code, maar vrijwel nooit om de verkoop van immateriële eigendom, zoals auteursrechten en naburige rechten. Maar wie weet. Wat nu nog niet is, kan mogelijk alsnog snel komen.
Tags:
#NFT’s
#Muziek NFT’s
#Blockchain
#Muziekauteursrecht
#Naburig recht
#Bluebox
