Leermoment voor influencers en vloggers!
Knolpower en Boerderijchips op de vingers getikt!
Een vlog van Enzo Knol over Knolpower’s Boerderijchips is ‘reclame’ en dat moet als zodanig herkenbaar zijn.
Klacht
‘Enzo Knol bakt Boerderij Chips Paprika’. Aldus een bericht van 1 november 2019 op de website boerderijschips.nl. Knol maakt een vlog, chips-zakken met de aanduiding KNOLPOWER kunnen worden gekocht in de winkel en ‘en passant’ maakt Knol ook nog reclame voor zijn eigen kledinglijn want er kan een KNOLPOWER Hoodie worden gewonnen. Uit de vlog blijkt echter niet dat er sprake is van betaalde content, waardoor iemand een klacht indient bij de Reclame Code Commissie (RCM). Volgens de klager dient kenbaar te zijn dat sprake is van reclame, bijvoorbeeld door #ad of #spon in de beschrijving van de vlog op te nemen, of een tekst als ‘mede mogelijk gemaakt door…’. De vlogger kan dit bijvoorbeeld ook gewoon zeggen in de video. Klager vindt vermelding dat sprake is van reclame belangrijk, met name ook omdat Enzo Knol, ÉÉN VAN DE BELANGRIJKSTE VLOGGERS VAN Nederland met meer dan 2,9 miljoen abonnees op zijn YouTube-kanaal, een hele jonge doelgroep bedient.
RECLAME CODE SOCIAL MEDIA
Sinds 2019 is er een speciale Reclame Code voor Social Media & Influencer Marketing. In die Code staat onder meer dat:
- Reclame via social media duidelijk als zodanig herkenbaar moet zijn;
- Betalingen (in natura of geld) door een adverteerder aan een vlogger uitdrukkelijk vermeld moeten worden in de vlog.
De achterliggende gedachte hierachter is dat het voor de kijker kenbaar moet zijn (net als bij reguliere reclame) of sprake is van reclame of niet, omdat die kennis belangrijk is voor de geloofwaardigheid van een bericht op social media.
BOERDERIJCHIPS
De maker van de chips is een bedrijf genaamd Hoeksche Hoeve. Dit bedrijf heeft inderdaad een bedrag betaald aan Enzo Knol, in ruil voor een film over Boerderijchips, dat hij zal plaatsen op zijn enorm populaire Youtube-kanaal. Daarbij zal een link naar Boerderijchips worden geplaatst. Bovendien zullen er speciale KNOLPOWER-zakken Boerderijchips op de markt worden gebracht. Is dit nu reclame of niet?
Zowel Knol als Hoeksche Hoeve betwisten dat er sprake is van reclame in de zin van de Reclame Code voor Social Media. Beide menen dat sprake is van een educatieve vlog. De video heeft volgens hen duidelijk een informatief karakter en gaat louter over het maken van chips. Enzo Knol en Hoeksche Hoeve vinden beide dat er geen sprake is geweest van het maken van reclame voor Boerderijchips. Zij vinden dat sprake is van reclame voor de eigen Knolpower Chips van Knol. Als iemand producten van zichzelf promoot, dan zal dat voor de kijker al snel als reclame herkenbaar zijn. Meer vermeldingen zijn dan overbodig, aldus Knol en de chips-producent.
WAT IS RECLAME?
De RCC trapt daar echter niet in. Om te beoordelen of een uiting reclame bevat of niet, moet volgens de Commissie worden gekeken naar de volledige vlog van – in dit geval – 25 minuten. ‘Reclame’ is volgens de omschrijving in de Reclame Code:
‘Iedere openbare en/of systematische directe dan wel indirecte aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeelden door een adverteerder of geheel of deels ten behoeve van deze, al dan niet met behulp van derden. Onder reclame wordt mede verstaan het vragen van diensten.’
In de vlog komt volgens de Commissie het Boerderijchips-logo regelmatig in beeld. Er is dus sprake van reclame. Dat Knol daarnaast ook reclame maakt voor zijn eigen merk(en) doet daar niets aan af, aldus de Commissie.
RELEVANTE RELATIE?
Wil een veroordeling van een uiting door de Commissie kunnen volgen, dan dient er sprake te zijn van een Relevante Relatie tussen de vlogger en het merk. Een Relevante Relatie is volgens de Code:
‘De relatie tussen de Adverteerder (Hoeksche Hoeve) en de Verspreider (Enzo Knol) gericht op het (doen) verspreiden van Reclame via Social Media, tegen betaling of enig voordeel , dat de geloofwaardigheid van de Reclame via Social Media kan beïnvloeden.
Knol en Hoeksche Hoeve betwisten dat hiervan sprake is, ook al stond het vast dat de adverteerder een bedrag aan Knol had betaald voor de vlog. Volgens hen was Knol echter niet betaald voor het maken van reclame voor Boerderijchips, maar was sprake van een onkostenvergoeding in verband met het maken van de vlog én van een vergoeding voor het gebruik van de intellectuele eigendomsrechten van Knol.
Maar ook daar gaat de Commissie niet in mee. Uit de overeenkomst blijkt simpelweg dat Knol bepaalde inspanningen gaat leveren waar voor de vlogger opbrengsten tegenover staan. Die inspanningen zijn duidelijk gericht op het vestigen van aandacht op Boerderijchips, tegen een vergoeding. Doordat Knol in zijn vlog niet aangeeft dat sprake is van reclame en hij een vergoeding voor de uiting heeft ontvangen, kan het publiek de inhoud van de vlog nu niet op juiste waarde schatten.
IS ALLES DE SCHULD VAN ENZO KNOL?
Hoeksche Hoeve had kennelijk vóór deze kwestie nog nooit samengewerkt met een vlogger. Daarom beweert de chips-producent tijdens de zitting, dat het allemaal de schuld is van Enzo Knol en haar zelf dus niets te verwijten valt. Van een zo bekende en ervaren vlogger als Knol had Hoeksche Hoeve toch mogen verwachten dat hij de geldende regelgeving in acht zou nemen, aldus Hoeksche Hoeve.
Helaas ging voor Hoeksche Hoeve ook deze vlieger niet op. Onervarenheid met social media als adverteerder is geen geldig verweer. In de Reclame Code staan namelijk allerlei zorgplichten die zich zowel tot de adverteerder als de vlogger richten. Iedere partij is zelfstandig verantwoordelijk voor de naleving van de Code. Ook het feit dat de adverteerder in feite geen invloed heeft gehad op de inhoud van de vlog is voor de naleving van de Code niet relevant. Het gaat er om dat Hoeksche Hoeve als adverteerder zelfstandig gehouden is om:
- De vlogger bekend te maken met de inhoud van de Code;
- De vlogger te verplichten zich te houden aan de Code;
- De vlogger erop te wijzen dat ook derden waarvan hij zich bedient alle verplichtingen van de Code moet naleven.
De adverteerder moet zich actief inspannen om de vlogger te houden aan deze regels.
DUIDELIJKE OVEREENKOMSTEN
Het is dus voor adverteerders belangrijk om duidelijke, complete opdracht-overeenkomsten te sluiten met vloggers en influencers. Omgekeerd geldt dat vloggers en influencers evenzeer baat hebben bij een duidelijke overeenkomst waarin een ieders aansprakelijkheid in het geval het mis gaat, duidelijk is geregeld. Adverteerders, vloggers en influencers kunnen daarvoor bij mijn kantoor terecht. Wij zijn hoog gespecialiseerd in het werken voor cliënten in de creatieve industrie en hebben veel kennis en ervaring op alle juridische terreinen die voor de creatieve industrie relevant zijn. Dus ook van Reclamerecht. Bel gerust eens voor een vrijblijvende afspraak.
UITKOMST
Hoe liep dit verhaal af? De Commissie oordeelde dat de vlog reclame bevatte en dat sprake was van strijd met de Reclame Code. De Commissie beveelt beide verweerders aan, om niet langer op deze wijze reclame te maken…. Alhoewel de Commissie zelf geen handhavingsbevoegdheden heeft en het dus van haar ‘gezag’ moet hebben, hebben de uitspraken regelmatig toch effect. Wie nu naar de betreffende vlog op YouTube gaat: https://www.youtube.com/watch?v=9mqtShGG_2E
Ziet dat Enzo Knol onder de video de volgende woorden heeft geplaatst:
‘Deze video is mede mogelijk gemaakt door Boerderijchips van Hoeksche Hoeve BV’.
Succes voor de Commissie dus. En voor de klager.
