Muziekauteursrecht

Een liedje is eigenlijk best een ingewikkeld product. Dat komt omdat er verschillende soorten rechten van verschillende soorten makers in verstopt zitten. Allereerst is er de partij die een liedje heeft gemaakt, dat wil zeggen: gecomponeerd en/of de tekst geschreven. Deze partijen worden als maker van het liedje beschermd door de Auteurswet. In de praktijk dragen veel muziekauteurs het recht om de werken te exploiteren over aan een collectieve rechtenorganisatie (Buma/Stemra) én aan een muziekuitgever (muziekuitgaverechten). Daardoor zijn er vaak tenminste drie partijen aan te wijzen die betrokken zijn bij de exploitatie van muziekauteursrechten, namelijk de muziekauteurs, de muziekuitgevers en Buma/Stemra. Maar er is ook de partij die de muziek als uitvoerend kunstenaar uitvoert, bijvoorbeeld een zanger, gitarist of andere artiest. Deze uitvoeringen kunnen bovendien worden opgenomen. De eigenaar van de allereerste opname wordt ook wel de fonogrammenproducent genoemd. Vaak is dat het label, die geïnvesteerd heeft in de opname en deze heeft uitgebracht. De rechten van artiesten en fonogrammenproducenten zijn geregeld in de Wet Naburige Rechten. Daarnaast is de stichting Sena belangrijk als het gaat om het verdienen aan de openbaarmaking van commercieel in het verkeer gebrachte geluidsopnamen.

Makers hebben een verbodsrecht

De Auteurswet beschermd vele soorten makers. Componisten zijn een belangrijke categorie, maar denk bijvoorbeeld ook aan de makers van boeken, films, software, choreografieën, foto’s, beeldende kunst, architectuur, audiovisuele werken en grafische werken. Daardoor kunnen een logo van een band, artiest of platenlabel, maar ook publiciteitsfoto’s, muziekvideo’s en artwork beschermde ‘werken’ zijn in de zin van de Auteurswet. De ‘lat’ ligt als het gaat om het krijgen van auteursrechtelijke bescherming niet erg hoog. Zodra een ‘werk’ een eigen oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt, is het beschermd. Een beetje originaliteit en creativiteit volstaat. Bescherming betekent dat de maker om welke reden dan ook, het openbaar maken, verspreiden of kopiëren van een werk kan verbieden. Het auteursrecht is dus een verbodsrecht. De naam van een artiest of band, of bijvoorbeeld een slogan, een verkoopmethode of marketingtechniek zijn niet auteursrechtelijk beschermd.

In het jaarlijks verschenen boek ‘ARTIEST & RECHT – nieuwe praktijkgids muziekrecht’ schreef ik jarenlang over de bijzondere ins & outs van het muziekauteursrecht. Helaas is dit boek niet meer verkrijgbaar. De laatste editie verscheen in 2012. Er is geen nieuwe versie meer gekomen omdat de ontwikkelingen in het muziekrecht vanaf die datum in een stroomversnelling terecht zijn gekomen dankzij streaming en andere digitale ontwikkelingen. Ooit maak ik weer een update. Maar tot die tijd is het sneller en eenvoudiger om mijn kennis van en ervaring met het muziekauteursrecht te delen via de blogs die in deze website zijn opgenomen.

Veel plezier met het lezen ervan!